Từ điển bản quyền số 1

1764 người đọc

Vấn đề bảo hộ bản quyền là một vấn đề pháp lý lớn, có giá trị thúc đẩy quá trình sáng tạo của xã hội. Tuy nhiên, những thuật ngữ về bản quyền cũng là những từ ngữ chuyên môn, vô cùng phức tạp và khó hiểu.

Để tạo điều kiện thuận lợi cho những nhà nghiên cứu, các luật sư, học sinh, sinh viên, Cục bản quyền tác giả có đưa ra các thuật ngữ về bản quyền và có những giải thích rất rõ ràng, khúc chiết. TUỆ NGUYỄN LEGAL, dẫn nguồn từ www.cov.gov.vn, trân trọng giới thiệu công trình này tới độc giả.

Bộ sưu tập các tác phẩm văn hoặc nghệ thuật	Được hiểu là tất cả các dạng tuyển chọn các tác phẩm hoặc các đoạn trích từ các tác phẩm văn học hoặc nghệ thuật, chẳng hạn như các tổng tập, hợp tuyển, tuyển tập về văn học hoặc nghệ thuật khác nhau.
Bộc lộ tác phẩm	Được hiểu là việc đưa tác phẩm tiếp cận công chúng, bằng bất kể phương tiện nào. Bộc lộ một tác phẩm không đồng nghĩa với công bố một tác phẩm. Xem thêm các mục Tác phẩm đã được công khai;
Bù đắp hợp lý	Là thuật ngữ được sử dụng trong Phụ lục của Công ước Berne liên quan đến cấp giấy phép bắt buộc, về quy định ưu đãi giành cho các nước đang phát triển khi sử dụng các tác phẩm của nước ngoài. Theo Công ước Berne và Công ước quyền tác giả toàn cầu (UCC), về việc sử dụng các giấy phép bắt buộc khi dịch và sao chép tác phẩm thì người sử dụng phải là những công dân của các quốc gia đang phát triển. Bù đắp hợp lý là khoản tiền tương xứng được thương thuyết tự do giữa những các chủ thể tại hai nước có liên quan. Nếu tại quốc gia sử dụng ưu đãi có hạn chế về trao đổi ngoại tệ thì cơ quan nhà nước có thẩm quyền phải thực hiện mọi nỗ lực, thông qua việc sử dụng các cơ chế quốc tế để bảo đảm chuyển đổi ngoại tệ bằng loại tiền có giá trị tương đương. Xem thêm các mục Nhuận bút, Thù lao Công ước Berne, Điều IV(6)(a)(i) Công ước quyền tác giả toàn cầu (UCC), Điều Vter(5)(a) Luật mẫu Tunis, Điều A4(3)
Bức thư	Được hiểu chung - không giống như các bức thư hư cấu trong văn học - là những giao thiệp riêng tư được gửi tới các địa chỉ cụ thể. Ngoài việc bảo hộ bí mật đời tư, về bản chất, bảo hộ quyền tác giả nói chung đối với bức thư cũng được áp dụng như đối với loại hình tác phẩm viết. Tại một số quốc gia, tất cả các bức thư thực tế được xác định việc bảo hộ như là các tác phẩm văn học (Pháp, ấn Độ, Liên hiệp Vương Quốc Anh, Hợp Chủng Quốc Hoa Kỳ); một số luật quyền tác giả còn đề cập một cách rõ ràng trong phần liệt kê các tác phẩm được bảo hộ (Brazin, Nigeria, Philipphin); một số luật quyền tác giả chứa đựng các quy phạm đặc biệt về việc bảo hộ các bức thư (Argentina, Colombia, Costa Rica). Tại nhiều quốc gia khác, các bức thư chỉ được coi là đối tượng quyền tác giả, nếu nó thể hiện tính nguyên thuỷ và bao hàm nhiều hơn là các sự kiện giao thiệp đơn thuần hoặc các mẫu giao tiếp thông thường (áo, Bỉ, Đức, Haiti, ý, Nhật, Nga).
Bút danh	Được hiểu là tên được tác giả của tác phẩm chọn để khẳng định quyền đứng tên của mình vì lý do nào đó chưa hoặc không muốn bộc lộ tên thật. Theo Luật Sở hữu Trí tuệ và các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành của Việt Nam, thì quyền đứng tên thật hoặc bút danh trên tác phẩm là một trong các quyền nhân thân rất quan trọng của tác giả. Để tự bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình, tác giả phải đề tên thật hoặc bút danh trên tác phẩm. Các tổ chức, cá nhân khai thác, sử dụng tác phẩm phải tôn trọng quyền đứng tên thật hoặc bút danh của tác giả trong mọi hình thức khai thác, sử dụng tác phẩm, kể cả dưới các hình thức sử dụng tác phẩm đã công bố không phải xin phép và không phải trả nhuận bút, thù lao thuộc các hạn chế và ngoại lệ về quyền tác giả được pháp luật quy định. Bút danh còn được hiểu là ký danh. Luật Sở hữu Trí tuệ Việt Nam 2005, Điều 19 Công ước Berne Điều 17 Luật mẫu Tunis Điều 13.
Cải biên âm nhạc	Được hiểu là sự điều chỉnh lại hình thức thể hiện của một tác phẩm âm nhạc, phục vụ cho những mục đích đặc biệt, theo những yêu cầu của một dàn nhạc, nhạc cụ hoặc giọng hát thực tế của một ca sỹ, v.v… Hầu hết là các trường hợp phối khí lại hoặc chuyển sang khoá nhạc khác và không nhất thiết phải là sự sáng tạo một tác phẩm phái sinh, cũng được hiểu là cải biên âm nhạc. Tuy nhiên, việc cải biên phải mang tính sáng tạo nguyên thuỷ, không làm phương hại đến bất kỳ sự bảo hộ các quyền nào đối với tác phẩm đã được sử dụng để cải biên, thì nó sẽ là tác phẩm phái sinh được bảo hộ theo luật của các quốc gia. Xem thêm các mục Phóng tác, Tác phẩm phái sinh Công ước Berne, Điều 2(3) Luật mẫu Tunis, Điều 2(1)(i)
Cam kết của tác giả	Trong hợp đồng về sử dụng tác phẩm, cam kết là từ ngữ được sử dụng nhằm bảo đảm chủ sở hữu quyền đối với tác phẩm thuộc đối tượng của hợp đồng, là một sáng tạo gốc, không một người nào khác ngoài người được nêu trong hợp đồng có quyền hưởng quyền tác giả đối với tác phẩm đó. Vì vậy, không một tổ chức, cá nhân nào gây cản trở các quyền được chuyển giao hoặc được cấp phép sử dụng đã trao cho bất kỳ một chủ thể nào khác.
Cắt xén một tác phẩm	Được hiểu là việc xoá bỏ bất kỳ phần nào, làm thay đổi tác phẩm của tác giả. Việc làm này là hành vi xâm phạm quyền tinh thần nói chung, quyền bảo vệ sự toàn vẹn tác phẩm của tác giả nói riêng. Xem thêm các mục Hành động xúc phạm liên quan tới một tác phẩm, Xuyên tạc tác phẩm, Biến đổi tác phẩm Luật Sở hữu Trí tuệ Việt Nam 2005, Điều 19 Công ước Berne, Điều 6 bis(1) Luật mẫu Tunis, Điều 5(1)(ii)
Chế tài	Trong pháp luật về luật về quyền tác giả và các quyền liên quan, chế tài được hiểu là các hình thức trừng phạt và các biện pháp thực thi đối với các xâm phạm về quyền tác giả, quyền liên quan. Nó bao gồm các chế tài dân sự, hành chính và hình sự. Xem thêm các mục Tố tụng chống vi phạm, Biện pháp thực thi quyền tác giả, quyền liên quan Công ước Geneva, Điều 3 Luật mẫu Tunis, Điều 15